مکانیسم فرافکنی یکی از اصطلاحاتی است که تقریباً همه ما آن را شنیده‌ایم. بااین‌حال شاید معنای صحیح آن را کمتر کسی بداند. برون‌فکنی در حالت کلی به این معناست که یک نفر ویژگی که در درون خودش دارد و آن را نمی‌پسندد به دیگران نسبت بدهد. حتماً شما هم ضرب‌المثل “کافر همه را به کیش خود پندارد” را شنیده‌اید. این ضرب‌المثل به‌خوبی مفهوم مکانیسم برون فکنی را توضیح می‌دهد. وقتی یک نفر به دیگران نسبت‌هایی مثل حسادت، تعصب، اغواگری یا هر چیز دیگری می‌دهد می‌توان گفت که احتمالاً این صفات در درون خود او وجود دارد. بااین‌حال برون‌فکنی خیلی هم چیز بدی نیست؛ و به اعتقاد روان‌شناسان ویژگی‌های خوبی هم دارد. در ادامه توضیحات کامل‌تری آورده‌ایم. برای آشنایی بیشتر با روانکاوی کلیک کنید.

فهرست مطالب

• مکانیسم فرافکنی
• علت استفاده از مکانیسم فرافکنی
• نشانه های مکانیسم فرافکنی
• اهمیت مکانیسم فرافکنی چیست؟
• مکانیسم برون فکنی و آزمون‌های روانی
• مکانیسم فرافکنی و بیماری‌های روانی
• مثالی از مکانیسم فرافکنی
• فرافکنی خودآگاه است یا ناخودآگاه؟
• چطور می‌توان این مکانیسم را متوقف ساخت؟
• انواع مختلف فرافکنی
  • سخن پایانی

برای دریافت مشاوره در زمینه مکانیسم فرافکنی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

مکانیسم فرافکنی

برون‌فکنی، فرافکنی یا projection، همگی نام‌هایی برای یکی از مکانیسم‌های دفاعی فروید هستند. زیگموند فروید روانکاو معروف، نخستین کسی است که راجع به مکانیسم فرافکنی صحبت کرده است. او معتقد است همه ما ویژگی‌هایی در درونمان داریم که آن‌ها را دوست نداریم. به همین خاطر وجود آن‌ها را در خودمان سرکوب یا انکار می‌کنیم. یا به عبارت دیگر می‌توان گفت که این ویژگی‌ها وارد ناهشیار ما می‌شوند؛ و اصلاً از وجود آن‌ها خبر نداریم. در این شرایط مکانیسم برون‌فکنی کار خودش را شروع می‌کند و این ویژگی‌ها را به دیگران نسبت می‌دهد. پس به‌طورکلی می‌توان گفت نسبت دادن آنچه در درون خود فرد است به دیگران، فرافکنی یا برون‌فکنی نامیده می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با سایر مکانیسم های دفاعی کلیک کنید.

علت استفاده از مکانیسم فرافکنی

استفاده از مکانیسم فرافکنی ناخودآگاه بوده و نمی‌توانیم بگوییم که چرا افراد از آن استفاده می‌کنند. اما این موضوع در بیشتر موارد به دوران گذشته و خاطرات آنها مربوط می‌شوند.  حتی سن و ابتلا به مشکلات جسمانی و روانی نیز در این مورد موثر است. در واقع افراد از این مکانیسم دفاعی استفاده می‌کنند تا فشار و اضطراب را از روی خود برداشته تا با اعتماد به نفس بیشتری با دیگران رفتار کنند. آنها از نوعی احساس حقارت درونی رنج می‌کشند. به همین دلیل است که می‌خواهند احساسات خود را به دیگران نسبت داده و خودشان را مبرا کنند.

نشانه های مکانیسم فرافکنی

قبل از هر چیز این نکته را به‌خاطر  داشته باشید که تشخیص مکانیسم فرافکنی فقط برعهده متخصصین روانکاوی است. پس بهتر است از برچسب زدن به خود و دیگران جدا خودداری کنید. بااین‌حال برون‌فکنی نشانه‌هایی نیز از خودش به جا می‌گذارد. برای مثال کسانی که روی یک موضوع تعصب خاصی نشان می‌دهند احتمالاً از این مکانیسم استفاده می‌کنند. اگر یک نفر قبل از اینکه فرد یا گروهی را به‌خوبی بشناسد راجع به آن‌ها قضاوت می‌کند، و به‌خصوص زمانی که روی این قضاوت پافشاری می‌کند می‌توان احتمال داد که او از مکانیسم فرافکنی استفاده می‌کند. برای آشنایی بیشتر با مکانیسم درون فکنی کلیک نمایید.

اهمیت مکانیسم فرافکنی چیست؟

برای اینکه بدانید برون‌فکنی چه اهمیتی دارد باید ابتدا معنای مکانیسم‌های دفاعی را بدانید. به‌طورکلی فروید معتقد بود همه ما غرایز و خواسته‌هایی داریم که جامعه آن‌ها را نمی‌پذیرد. گاهی اوقات این ویژگی‌ها آن‌قدر غیراخلاقی می‌شوند که حتی خود شما هم نمی‌خواهید باور کنید چنین خصوصیاتی دارید. در این شرایط بخشی از ذهن ما وظیفه دارد که این خواسته‌ها را از حالت هشیاری خارج کند. در حقیقت این غرایز سرکوب شده به ناهشیار می‌روند. و در نتیجه شما هیچ آگاهی از آن‌ها نخواهید داشت.

نکته مهم اینجاست که این غرایز در ناهشیار از بین نمی‌روند. بلکه همواره تلاش می‌کنند تا خود را به سطح آگاهی شما بیاورند؛ و به‌عبارت‌دیگر برای ارضا شدن تلاش می‌کنند. در چنین شرایطی خود یا ایگو که مدیر شخصیت ماست از مکانیسم‌های دفاعی استفاده می‌کند. مکانیسم‌های دفاعی مجموعه‌ای از سازوکارها هستند که به‌صورت ناهشیار به ارضای تمایلات شما کمک می‌کنند.

فرافکنی (برون‌فکنی) یکی از همین مکانیسم‌های دفاعی است. برای مثال خانمی را در نظر بگیرید که غرایز جنسی فعالی دارد. اما به هر دلیلی مثل اعتقادات مذهبی نمی‌خواهد این ویژگی را در خود بپذیرد. در نتیجه غریزه  جنسی در این فرد وارد ناهشیار می‌شود. اما همیشه این تهدید وجود دارد که این تمایل به سطح آگاهی برسد. و طبیعتاً آگاه شدن از این موضوع اضطراب و شرم بسیاری را به همراه خواهد داشت. در این شرایط ایگو از طریق مکانیسم‌های دفاعی مختلف که برون‌فکنی یکی از آن‌هاست تلاش می‌کند تا درعین‌حال که این نیاز را ارضا می‌کند از ورود آن به هشیاری جلوگیری کند. در چنین شرایطی این خانم ویژگی اغواگری یا بی‌اخلاقی‌های جنسی را به بسیاری از زنان دیگر نسبت می‌دهد.

مکانیسم برون فکنی و آزمون‌های روانی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی مکانیسم فرافکنی ( برون‌فکنی ) این است که هرچقدر یک پدیده ناشناخته‌تر باشد ما برون‌فکنی بیشتری در مورد آن خواهیم داشت. برای مثال همه دیده‌ایم که وقتی یک نفر را خوب نمی‌شناسیم قضاوت‌هایی راجع به رفتارهایش داریم، اما زمانی که او را بهتر شناختیم متوجه می‌شویم که افکار ما اشتباه بوده است. در چنین شرایطی احتمالاً شما نیازهای ناهشیار خودتان را روی فرد فرافکنی کرده‌اید. برای آشنایی بیشتر با انواع آزمون های فرافکن کلیک نمایید.

یکی از استفاده‌هایی که از این قانون می‌شود در آزمون‌های روانی مخصوص روانکاوی است. آیا تابه‌حال آزمون لکه جوهر رورشاخ، تصاویر TAT یا جمله‌های ناتمام را دیده‌اید؟ در این آزمون‌ها از شما خواسته می‌شود آنچه را به ذهن‌تان می‌رسد راجع به تصویر بگویید. یا جمله‌ای که به شما گفته شده را کامل کنید. فرض بر این است که هرکدام از ما بخش‌هایی از نیازها و غرایز خودمان را در پاسخ‌هایمان فرافکنی می‌کنیم؛ و از این راه متخصص می‌تواند اطلاعات بسیاری راجع به نیازهای روانی شما به دست بیاورد.

مکانیسم فرافکنی و بیماری‌های روانی

فروید معتقد بود استفاده از برون‌فکنی در حد متعادل می‌تواند به سلامت روان ما کمک کند. بااین‌حال گاهی اوقات استفاده از این مکانیسم به حالت بیماری می‌رسد. برای مثال افراد شکاک یا بیمارانی که مبتلا به بدبینی هستند از نظر فروید بیش از حد از این مکانیسم استفاده می‌کنند. بااین‌حال یک بار دیگر تکرار می‌کنیم که تشخیص اینکه یک نفر از چه مکانیسم دفاعی استفاده می‌کند و همین‌طور اینکه آیا بیش از حد از آن استفاده می‌کند یا خیر، فقط برعهده متخصص روانکاوی است. پس بهتر است از برچسب زدن به خود یا دیگران خودداری کنید. و اگر سؤالی در این زمینه دارید از یک مشاور متخصص کمک بگیرید.

مثالی از مکانیسم فرافکنی

اگر بخواهیم مثالی ملموس از مکانیسم فرافکنی بیاوریم؛ باید به نسبت دادن احساس گناه و ناامنی در روابط عاشقانه اشاره کنیم. برای مثال زنی از دست شوهرش خسته شده و دیگر علاقه ای نسبت به او ندارد. اما این موضوع را به صورت مستقیم با او مطرح نکرده و می‌گوید حس می‌کنم مدتی است که دیگر به من علاقه نداری و از دست من خسته شده ای!

فرافکنی خودآگاه است یا ناخودآگاه؟

همانطور که پیش تر هم به این موضوع اشاره شد؛ فرافکنی ناخودآگاه بوده و افراد هیچ اطلاعی از آن ندارند. حتی ممکن است این رفتار را در خود انکار هم بکنند. اما می‌توان آن را به سطح خودآگاهی نیز رساند.

چطور می‌توان این مکانیسم را متوقف ساخت؟

نمی‌توان به طور کامل به فرد ای بینش را داد که تو در حال استفاده از مکانیسم فرافکنی هستی و یا آن را کاملا متوقف کرد. اما با استفاده از تکنیک ها روانکاوی و با کمک متخصص می‌توان تا حدی این موضوع را به حداقل رسانده و کنترل کرد. در این حالت نه تنها سلامت روانی خود فرد بالاتر رفته؛ بلکه با اطرافیان نیز ارتباط بهتری خواهد گرفت.

انواع مختلف فرافکنی

مکانیسم فرافکنی با توجه به فرد و شرایط مختلف، می‌تواند به شکل های مختلفی بروز کند.  این موضوع هم می‌تواند به شکل مثبت و هم منفی اتفاق بیوفتد. برخی از انواع مختلف فرافکنی در موقعیت ها متفاوت، شامل موارد زیر است.

• نسبت دادن ویژگی های منفی به دیگران
• نسبت دادن ویژگی های مثبت به دیگران
• فکر کردن به این موضوع که دیگران باورها، نظرات و اولویت های مشابهی دارند
• تصور اینکه دیگران مهارت ها و توانایی های مشابهی دارند

سخن پایانی

همه افراد تصور می‌کنند مکانیسم فرافکنی، افکاری منفی است که یک فرد نسبت به افراد دیگر دارد. در صورتی که این موضوع می‌تواند در نکات مثبت شخصیتی هم باشد. این مکانیسم همانطور که می‌تواند اضطراب را در فردی کم کند؛ می‌تواند دیگران را ناراحت نماید. از این رو بهتر است نشانه های این مکانیسم را در خود و دیگران در نظر گرفته و در صورت لزوم در این مورد از یک روانشناس نیز کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه مکانیسم فرافکنی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

آیا استفاده از مکانیسم برون‌فکنی به معنای بیماری روانی است؟

خیر؛ همه ما از این مکانیسم دفاعی استفاده می‌کنیم. اما اگر یک نفر بیش از حد از این مکانیسم استفاده کند بهتر است که راجع به آن با یک متخصص مشورت کند.

منبع: مکانیسم فرافکنی